Κατά την τελευταία συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καταγράφηκαν έντονες διαφωνίες τουλάχιστον όπως αποκάλυψαν τα πρακτικά της συνάντησης. Επί της ουσίας, επικράτησαν τρεις τάσεις: αυτοί που πρόκριναν τη μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης (θέση η οποία επικράτησε), τα γεράκια που επέμειναν σε παύση, και τα πιο «επιθετικά» περιστέρια που τάχθηκαν υπέρ μίας ακόμα μεγαλύτερης περικοπής κατά μ.β.
Όπως γράφουν τα πρακτικά, ορισμένα μέλη ανέφεραν ότι, πριν από την ανακοίνωση των δασμών των ΗΠΑ στις 2 Απριλίου, είχαν θεωρήσει σκόπιμη την παύση των μειώσεων των επιτοκίων στην τρέχουσα συνεδρίαση, προτιμώντας να περιμένουν τον επόμενο γύρο προβλέψεων για μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού. Αυτά τα μέλη απέδωσαν αυξημένη πιθανότητα στο ενδεχόμενο το εμπορικό σοκ να είναι πληθωριστικό πέραν του βραχυπρόθεσμου, ενόψει των καταστροφικών επιπτώσεων της διάσπασης των παγκόσμιων αλυσίδων αξίας.
Με το βλέμμα στην Πέμπτη
Η εικόνα αυτή ενδέχεται να αποτελεί έναν προάγγελο για τα όσα θα συμβούν στη Φρανφκούρτη την ερχόμενη Πέμπτη 5 Ιουνίου, όπου οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών θα κληθούν να εξετάσουν τη μελλοντική πορεία της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής.
Από την περασμένη Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει μπαίνει στη λεγόμενη «σιωπηρή περίοδο», πράγμα που σημαίνει ότι οι δηλώσεις σταματούν…
Εκτός αν υπάρξει κάποια έκπληξη της τελευταίας στιγμής, η ΕΚΤ αναμένεται να μειώσει τα βασικά της επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης. Οι αγορές επιτοκίων αναμένουν αυτή τη μείωση με υψηλό βαθμό πιθανότητας. Με αυτόν τον τρόπο, η ΕΚΤ θα τοποθετήσει το επιτόκιο καταθέσεων στη μέση του ουδέτερου εύρους που εκτιμάται μεταξύ 1,75% και 2,25%.
Αυτή η περαιτέρω μείωση των επιτοκίων δικαιολογείται όχι μόνο από τις πρόσφατες τάσεις του πληθωρισμού, αλλά και από τα τελευταία στοιχεία οικονομικής δραστηριότητας. Αν και τα στοιχεία για τον πληθωρισμό του Μαΐου δεν θα δημοσιευτούν πριν από τις 3 Ιουνίου, αναμένεται να είναι χαμηλότερα σε σύγκριση με τα στοιχεία του Απριλίου και πιο κοντά στον στόχο της ΕΚΤ για πληθωρισμό 2%. Τον Απρίλιο, τα στοιχεία ξεπέρασαν τις προσδοκίες λόγω του υποκείμενου πληθωρισμού που τροφοδοτήθηκε από την αύξηση των τιμών των υπηρεσιών, επωφελούμενα από μια προσωρινή επίδραση που συνδέεται με τις διακοπές του Πάσχα. Όπως και με τα τελευταία στοιχεία για τον πληθωρισμό στη Γαλλία, τα οποία είναι ήδη διαθέσιμα για τον Μάιο, οι πληθωριστικές πιέσεις είναι πιθανό να είναι λιγότερο έντονες στην ευρωζώνη.
Διαμάχη μεταξύ γερακιών και περιστεριών
Αναλύοντας κανείς πρόσφατες δηλώσεις μελών της ΕΚΤ διαπιστώνει ότι οι αποκλίνουσες απόψεις, που καταγράφηκαν στη συνεδρίαση του περασμένου Απριλίου διατηρούνται. Κάποιοι τάσσονται υπέρ της συνέχισης του κύκλου χαλάρωσης, φοβούμενοι ότι οι τρέχουσες εξελίξεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν πτώση του πληθωρισμού κάτω από τον στόχο που έχει θέσει το ίδρυμα. Άλλοι πιστεύουν ότι είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Όπως εξήγησε πρόσφατα το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Ιζαμπέλ Σνάμπελ, οι δασμοί θα μπορούσαν να αυξήσουν περαιτέρω τις εντάσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού, οδηγώντας σε υψηλότερο κόστος παραγωγής και, κατά συνέπεια, σε πληθωριστικές πιέσεις στην ευρωζώνη. Επιπλέον, πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις των επεκτατικών δημοσιονομικών πολιτικών, ιδίως στις υποδομές και την άμυνα, που επιθυμούν αρκετές χώρες της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας.
Είναι δύσκολο να προβλεφθεί ποια πλευρά θα επικρατήσει τελικά. Το βέβαιο είναι ότι η ΕΚΤ βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα δίλημμα.
Ο πιο επιθετικός υπεύθυνος χάραξης πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δήλωσε ότι η τράπεζα θα πρέπει τουλάχιστον να αναστείλει τις μειώσεις των επιτοκίων μέχρι τον Σεπτέμβριο. Προειδοποίησε επίσης ότι, εν μέσω κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, «θα πρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση» για την αντιμετώπιση πιθανών κινδύνων.
Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Αυστρίας, Ρόμπερτ Χόλτσμαν, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι πιστεύει πως δεν υπάρχει «κανένας λόγος» για να μειώσει η ΕΚΤ τα επιτόκια στις συνεδριάσεις πολιτικής της τον Ιούνιο και τον Ιούλιο και ότι «οι κίνδυνοι της συνέχισης της μείωσης των επιτοκίων είναι μεγαλύτεροι από τη διατήρηση του τρέχοντος επιπέδου των επιτοκίων μέχρι τον Σεπτέμβριο».
Ο Χόλτσμαν πιστεύει ότι οι περαιτέρω μειώσεις των επιτοκίων αυτή τη στιγμή «δεν θα έχουν καμία επίπτωση στην οικονομική δραστηριότητα στην ευρωζώνη».
Διαφωνίες
Τα «γερακίσια» σχόλιά του υπογραμμίζουν τις διαιρέσεις εντός της ΕΚΤ σχετικά με την πορεία των επιτοκίων, ιδιαίτερα ενόψει της επόμενης συνεδρίασης στις 5 Ιουνίου, καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ζυγίζουν πώς να αντιδράσουν στον εμπορικό πόλεμο υπό την ηγεσία του Τραμπ.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Ιζαμπέλ Σνάμπελ, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, προειδοποίησε επίσης ότι η εμπορική σύγκρουση θα μπορούσε να αυξήσει τον πληθωρισμό και να περιορίσει το περιθώριο ελιγμών της κεντρικής τράπεζας.
Αντιθέτως, ο Πιερ Βουνς, διοικητής της βελγικής κεντρικής τράπεζας —ο οποίος προηγουμένως θεωρούνταν επίσης «γεράκι»— κάλεσε νωρίτερα αυτόν τον μήνα την ΕΚΤ να είναι έτοιμη να μειώσει τα επιτόκια «ελαφρώς κάτω από το 2%» φέτος.
Υπέρ της μείωσης η Γιάννης Στουρνάρας
Τη συνέχιση της μείωσης των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προανήγγειλε επί της ουσίας ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στο 5ο OT FORUM, στις αρχές Μαΐου. «Από ό,τι φαίνεται θα συνεχίσουμε τις μειώσεις επιτοκίων» τόνισε ο διοικητής, για να συμπληρώσει ότι σε κάθε συνάντηση θα βλέπουμε τα στοιχεία και θα αποφασίζουμε», ενώ πρόσθεσε ότι δε θα πρέπει να προχωρούμε με μεγάλα βήματα, εξαιτίας της αβεβαιότητας. Όπως είπε, η τρέχουσα περίοδος είναι «μεγάλης αβεβαιότητας», η οποία έχει προέλθει από την επιβολή δασμών.
Τι είναι η περίοδος σιωπής της ΕΚΤ;
Μέχρι την επόμενη Πέμπτη οι δηλώσεις σταματούν. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου – συμπεριλαμβανομένων των έξι μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής – και οι αναπληρωτές τους τηρούν τη λεγόμενη «σιωπηρή περίοδο».
Αυτό σημαίνει ότι αποφεύγουν τη διατύπωση σχολίων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις προσδοκίες σχετικά με τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής, για χρονικό διάστημα επτά ημερών πριν από τη διεξαγωγή της συνεδρίασης που έχει προγραμματιστεί για το συγκεκριμένο θέμα. Συνεπώς, η αλληλεπίδρασή τους με τα μέσα ενημέρωσης και τους συμμετέχοντες στην αγορά (π.χ. συνεντεύξεις ή ομιλίες στο πλαίσιο συνεδρίων) είναι περιορισμένη κατά την περίοδο που προηγείται τέτοιων συνεδριάσεων.
Γιατί τηρεί η ΕΚΤ σιωπηρή περίοδο; Οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι πολύ ευαίσθητες ως προς τις πληροφορίες που κοινοποιεί μια κεντρική τράπεζα πριν από τις συνεδριάσεις της με θέμα τη νομισματική πολιτική. Για τον λόγο αυτόν, πολλές κεντρικές τράπεζες τηρούν κάποια μορφή σιωπηρής περιόδου προκειμένου να αποτρέψουν την πρόκληση υπερβολικής αστάθειας στις αγορές ή άσκοπες φημολογίες πριν από προγραμματισμένες συνεδριάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αποφάσεις για τα επιτόκια ή για άλλα θέματα νομισματικής πολιτικής. (Μέχρι το 2014 η ΕΚΤ ονόμαζε τη σιωπηρή περίοδο «purdah», όμως άλλαξε την ονομασία εξαιτίας των αναχρονιστικών συνειρμών σε σχέση με το φύλο).
