Όταν η Γερουσία των ΗΠΑ ενέκρινε τον Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ ως υπουργό Υγείας, πολλοί ειδικοί δημόσιας υγείας έμειναν άναυδοι, καθώς ο πρώην δικηγόρος περιβαλλοντικών θεμάτων έχει αντιφατικές απόψεις που κυμαίνονται από τον σκεπτικισμό για τα εμβόλια και τη δυσπιστία για το φθόριο στο πόσιμο νερό έως την ένθερμη υπεράσπιση της κατανάλωσης νωπού γάλακτος, ενώ πιστεύει ότι είναι πιο υγιεινό να μαγειρεύουμε με βοδινό λίπος παρά με φυτικό λάδι.
Ωστόσο, παρά τις έντονες επικρίσεις του για την ιατρική και την έντονη δυσπιστία του προς το δημόσιο σύστημα υγείας, μια πλευρά της δημόσιας υγείας έχει καλωσορίσει τις προσπάθειές του.
Ορισμένοι ειδικοί σε θέματα τροφίμων ελπίζουν ότι η εστίαση του Κένεντι στις συνδέσεις μεταξύ της αμερικανικής διατροφής και των χρόνιων ασθενειών όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης θα φέρει έναν εδώ και καιρό παραμελημένο τομέα πολιτικής στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.
«Η ζάχαρη είναι δηλητήριο»
Ο Κένεντι έχει διακηρύξει ότι «η ζάχαρη είναι δηλητήριο», ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα οδηγούν την «επιδημία παχυσαρκίας» και προσπαθεί να περιορίσει τη χρήση υποτιθέμενων επιβλαβών χρωστικών στα τρόφιμα.
Ο αμερικανός υπουργός Υγείας δεν έχει αφήσει καμία αμφιβολία για το πού πιστεύει ότι βρίσκεται το λάθος: στην ισχυρή βιομηχανία τροφίμων των ΗΠΑ, αξίας 2,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. «Το πρόβλημα είναι ότι η βιομηχανία βγάζει χρήματα κρατώντας μας άρρωστους», δήλωσε τον Απρίλιο.
Να Κάνουμε την Αμερική Υγιή ξανά – Το κίνημα MAHA
Πρώην Δημοκρατικός, ο γιος του αείμνηστου Ρόμπερτ Κένεντι υποστήριξε τον Τραμπ για την προεδρία πέρυσι, μετά την αποτυχία της δικής του εκστρατείας. Άρχισε να παραφράζει τη ρητορική του ΜAGA, απευθύνοντας έκκληση για «να κάνουμε την Αμερική ξανά υγιή».
Όπως επισημαίνουν οι Financial Times, το σλόγκαν έμεινε, και στις 22 Μαΐου η Επιτροπή «Να Κάνουμε την Αμερική Ξανά Υγιή», υπό την προεδρία του, δημοσίευσε την πρώτη της έκθεση σχετικά με μια «κρίση» χρόνιων παιδικών ασθενειών, όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2, συνδέοντας την κακή υγεία με την αμερικανική διατροφή.
Μαζί με την υπουργό Γεωργίας Μπρουκ Ρόλινς, ο Κένεντι εργάζεται για την ενημέρωση των εθνικών διατροφικών οδηγιών των ΗΠΑ μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου, οι οποίες θα χρησιμεύσουν ως βάση για την εθνική πολιτική τροφίμων, τα προγράμματα διατροφής και τα σχολικά γεύματα.
Εάν εφαρμόσει τις επιθυμητές αλλαγές, οι οδηγίες θα συμβουλεύουν κατά της προσθήκης ζάχαρης, μια απόκλιση από την τρέχουσα σύσταση για λιγότερο από 10% της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης.
Ο Κένεντι έχει χλευάσει τις τρέχουσες οδηγίες «σαν να γράφτηκαν από τη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων». Έχει επίσης ζητήσει από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) να εξετάσει το ενδεχόμενο κατάργησης μιας διάταξης που επιτρέπει στις εταιρείες τροφίμων να αποφασίζουν οι ίδιες εάν ένα νέο συστατικό αναγνωρίζεται ως ασφαλές.
Οι υποστηρικτές της πολιτικής για τα τρόφιμα παρακολουθούν με έκπληξη αυτή την υιοθέτηση αντιεταιρικών πολιτικών που μέχρι τώρα ήταν σε μεγάλο βαθμό ιδεολογικό κτήμα της αριστεράς.
«Σε ορισμένα ζητήματα, είναι εντελώς εκτός θέματος», είπε στους Financial Times η Μάριον Νέστλι, μία από τις κορυφαίες ειδικούς των ΗΠΑ στη βιομηχανία τροφίμων και τον αντίκτυπό της στη αμερικανική διατροφή. «Αλλά στη συνέχεια, όσον αφορά τις χρόνιες ασθένειες… την παιδική παχυσαρκία, είναι φανταστικός».
Η βιομηχανία τροφίμων και ποτών αρχίζει τώρα να αντεπιτίθεται — ειδικά καθώς ο Κένεντι υποστηρίζει τις προσπάθειες των Ρεπουμπλικανών να περιορίσουν τη χρήση παροχών από προγράμματα επισιτιστικής βοήθειας για την αγορά ζαχαρούχων ποτών και σνακ.
Άλλοι ανησυχούν ότι η ατζέντα του Κένεντι «Κάντε την Αμερική Υγιή Ξανά» δεν καθοδηγείται από ειδικούς, αλλά από έναν ερασιτεχνικό συνασπισμό influencers και «μαμάδων» των οποίων οι ανησυχίες φτάνουν στο επίπεδο θεωριών συνωμοσίας.
Κένεντι εναντίον χρωστικών
Μεταξύ των πρώτων στόχων του Κένεντι ως υπουργού Υγείας ήταν οι τεχνητές χρωστικές τροφίμων. Τον περασμένο μήνα, αυτός και οι αναπληρωτές του ανακοίνωσαν σχέδια για τη σταδιακή κατάργηση οκτώ συνθετικών χρωστικών αναλαμβάνοντας μια ευρύτερη επίθεση σε αυτό που οι σύμμαχοι στο κίνημα Make America Healthy Again – MAHA αποκαλούν «χρωστικές τροφίμων με βάση το πετρέλαιο».
Τον Μάρτιο, δήλωσε στους επικεφαλής των εταιρειών τροφίμων ότι μία από τις πρώτες του προτεραιότητες θα ήταν η πλήρης αφαίρεση των τεχνητών χρωστικών από τα τρόφιμα και τα ποτά της Αμερικής και, γενικότερα, ανέμενε «πραγματική και μετασχηματιστική» αλλαγή «αφαιρώντας τα χειρότερα συστατικά» από τα τρόφιμα.
Η βιομηχανία τροφίμων προσπαθεί να αποδεχτεί το γεγονός ότι η πίεση για αυστηρή ρύθμιση που κάποτε ήταν σήμα κατατεθέν των φιλελεύθερων μπλε πολιτειών υιοθετείται και από τις κόκκινες.
Η Κάλεϊ Μινς, πρώην λομπίστρια και από τους κορυφαίους συμβούλους του Κένεντι, λέει ότι «οι ψηφοφόροι έδωσαν στον Τραμπ εντολή να αντιστρέψει την κρίση χρόνιων ασθενειών… η συμβουλή μας προς τη βιομηχανία είναι να είναι ταπεινές σχετικά με την κρίση εμπιστοσύνης με τον αμερικανικό λαό. Είναι προς το συμφέρον τους να προσέλθουν στην κυβέρνηση με τολμηρές ιδέες για να βοηθήσουν στη μεταρρύθμιση του συστήματος».
Η βιομηχανία τροφίμων εξακολουθεί να ζυγίζει το βαθμό στον οποίο η ρητορική του Κένεντι θα οδηγήσει σε αυστηρούς κανόνες.
Η Μινς ισχυρίζεται ότι η απαγόρευση των συνθετικών χρωστικών τροφίμων θα είναι «τελειωμένη υπόθεση» μέχρι το 2026 και ότι η FDA θα τις καταργήσει σταδιακά ανεξάρτητα από το τι αποφασίσουν να κάνουν οι πολιτείες.
Κάποιοι ήδη ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του Kennedy. Ο Ραμόν Λαγκουάρντα, διευθύνων σύμβουλος της PepsiCo, δήλωσε κατά τη διάρκεια πρόσφατης ενημέρωσης συναλλαγών ότι από τα τσιπς Lay’s και Tostitos θα αφαιρεθούν τα τεχνητά χρώματα μέχρι το τέλος του έτους, αλλά παρέλειψε να αναφερθεί στα έντονα χρωματισμένα σνακ Cheetos και Doritos.
Ωστόσο, ενώ οι εταιρείες τροφίμων είναι έτοιμες να αναδιαμορφώσουν τα προϊόντα τους για να αφαιρέσουν τις χρωστικές τροφίμων και άλλα πρόσθετα, τρομοκρατούνται από την προσπάθεια των Ρεπουμπλικανών να αφαιρέσουν τα ανθυγιεινά τρόφιμα και τα ανθρακούχα ποτά από τις ομοσπονδιακές δαπάνες επιδότησης τροφίμων – και ασκούν έντονη πίεση για να την αποτρέψουν.
Το Πρόγραμμα Συμπληρωματικής Βοήθειας για τη Διατροφή – SNAP, βοηθά οικογένειες με χαμηλό εισόδημα να προμηθεύονται τρόφιμα. Το 2024, το SNAP εξυπηρέτησε 41,7 εκατομμύρια ανθρώπους με συνολικό κόστος άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, προσφέροντας κέρδη για την Big Food. Σύμφωνα με το υπουργείο γεωργίας, περίπου το 20% των κουπονιών δαπανάται σε ανθρακούχα ποτά και πρόχειρο φαγητό.
Εμπνευσμένο από τις προτάσεις του Κένεντι, το νομοθετικό σώμα της Αριζόνα ψήφισε δύο νομοσχέδια για την απαγόρευση μιας λίστας επικίνδυνων προσθέτων από τα σχολικά γεύματα και για να ζητήσει ομοσπονδιακή απαλλαγή για την εξαίρεση των ζαχαρούχων ποτών από το Snap. Ενώ το πρώτο ψηφίστηκε, το δεύτερο δέχθηκε βέτο από τη Δημοκρατική κυβερνήτη της Αριζόνα, Κέιτι Χομπς.
H Big Food στην αντεπίθεση
«Η βιομηχανία αναψυκτικών βγήκε με πλήρη ισχύ», λέει ο Λέο Μπιασιούτσι, Ρεπουμπλικάνος εκπρόσωπος της πολιτείας της Αριζόνα που υποστήριξε το νομοσχέδιο για το Snap. Οι λομπίστες διαφώνησαν με το νομοσχέδιο, ισχυριζόμενοι ότι δεν υπήρχε «καμία συσχέτιση ή αιτιώδης σχέση μεταξύ αναψυκτικών και παχυσαρκίας».
«Η βιομηχανία αναψυκτικών κυριολεκτικά καταθέτει στο νομοθετικό σώμα ότι τα αναψυκτικά δεν κάνουν κακό. Είναι απολύτως τρελό αυτό που συνεχίζεται να συμβαίνει», λέει ο Μπιασιούτσι.
Ορισμένοι Δημοκρατικοί, εν τω μεταξύ, θεωρούν τέτοιες μεταρρυθμίσεις στο Snap ως τιμωρητικές και μεροληπτικές για τους Αμερικανούς που βασίζονται στην κοινωνική πρόνοια για να θρέψουν τις οικογένειές τους.
Ωστόσο, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υποστηρίζει τις προσπάθειες των πολιτειών να κάνουν τις μεταρρυθμίσεις, και η βιομηχανία γνωρίζει ότι δίνει μια χαμένη μάχη, υποστηρίζει η Μινς.
Η ίδια είναι ένας από τους κεντρικούς αρχιτέκτονες του κινήματος MAHA, ένα σύνολο από… γκουρού ευεξίας, podcasters υγείας και influencers διατροφής και φυσικής κατάστασης, πολλοί από τους οποίους ξεπερνούν τις κομματικές γραμμές που υποστηρίζει τον Κένεντι.
Αλλά πολλοί στο κίνημα MAHA υποστηρίζουν την περαιτέρω πρόοδο, καθοδηγούμενοι από ανησυχίες που υποστηρίζονται από ελάχιστα επιστημονικά στοιχεία — την αφαίρεση του φθορίου από το πόσιμο νερό, για παράδειγμα, ή τον περιορισμό της χρήσης σπορελαίων.
Και ο Τραμπ
Ενώ η προσοχή του Κένεντι στα τρόφιμα και την υγεία είναι ευπρόσδεκτη, σύμφωνα με την ειδικός στην πολιτική τροφίμων Νέστλι, η προφανής προθυμία του να «πιστέψει ανεπίσημα στοιχεία» για την υγεία προκαλεί ανησυχία.
Ο υπουργός Υγείας εδώ και καιρό διασπείρει την ευρέως διαψευσμένη θεωρία ότι το εμβόλιο MMR προκαλεί αυτισμό. Η μείωση των ποσοστών εμβολιασμού έχει συνδεθεί με νέα κρούσματα ιλαράς στις ΗΠΑ φέτος. «Έχει ξεφύγει από τα όρια σε θέματα υγείας», προσθέτει η Νέστλι. «Η ιλαρά είναι ένα τέλειο παράδειγμα των συνεπειών αυτού».
Ο Τραμπ, ωστόσο, φαίνεται ευχαριστημένος με την πρόοδό του μέχρι στιγμής. Μιλώντας στην ανακοίνωση της έκθεσης της επιτροπής MAHA την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ επαίνεσε τον υπουργό Υγείας του ως «τον άνθρωπο που αγωνίστηκε σκληρότερα από οποιονδήποτε γνωρίζω για να φέρει αυτά τα ζητήματα στο επίκεντρο της αμερικανικής πολιτικής».
«Αυτό», πρόσθεσε ο πρόεδρος, «είναι μόνο η αρχή».
